De specifieke, financiële, toprisico’s voor de gemeente Heusden zijn:
Grondexploitatie € 8.400.000, diverse kans%
(programma Economie en recreatie en Bouwen en wonen)
De complexe en langdurige processen rondom projecten, brengen risico’s met zich mee. Dit kan leiden tot tegenvallende resultaten, waardoor verliezen hoger uit kunnen vallen dan verwacht. Verliezen zijn afgedekt met voorzieningen. Wanneer voorzieningen ontoereikend blijken, moet het gemeentelijk weerstandsvermogen toereikend zijn om aanvullende verliezen op te kunnen vangen.
De algemene risico’s zijn doorgerekend voor alle relevante projecten. Het grootste deel van het algemene risico betreft het risico van afnemende prijzen bij een tegenvallende economische ontwikkeling. In de risicoanalyse is rekening gehouden met het scenario van een economische teruggang waarbij verkoopprijzen dalen, de verkopen vertragen en de jaarlijkse indexering van de grondprijzen lager uitvalt. Het renterisico blijft gezien de opbouw van de leningenportefeuille de komende jaren laag.
Voor alle grondexploitaties zijn de project specifieke risico’s en de bijbehorende kans van optreden in beeld gebracht. Risico’s doen zich niet allemaal tegelijk voor. Op basis van een Monte Carlo Analyse is het benodigde weerstandsvermogen vanwege project specifieke risico’s in beeld gebracht. Voor winstgevende grondexploitaties kunnen verliezen worden gedekt uit de positieve resultaten.
Het grootste deel van de project specifieke risico’s komt door de projecten De Grassen en Poort van Heusden. Beide projecten hebben een hoge boekwaarde en het voornaamste risico is dat een van deze projecten (de eerstkomende tijd) niet door gaat als een onherroepelijk bestemmingsplan uitblijft.
Begin 2020 zijn voor de jaarrekening 2019 nieuwe risicoanalyses opgesteld om het mogelijke effect van optredende risico’s in beeld te brengen. Dit zijn recente analyses en de uitkomsten hiervan vormen ook input voor de paragraaf weerstandsvermogen bij de begroting 2021. De ontwikkelingen in de loop van 2020 (tot en met augustus) geven geen aanleiding om grote wijzigingen te verwachten waardoor de risicoanalyses actueel zijn. Het effect van Corona op de woningmarkt blijft in 2020 nog beperkt. Er zijn signalen dat ondanks de toenemende werkloosheid ook de stijging van de woningprijzen verder door kan zetten.
Invoering privatisering bouwtoezicht € 500.000, 90% kans
(programma Openbare orde en veiligheid)
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb), is op 14 mei 2019 door de Eerste Kamer aangenomen. De invoeringsdatum van de wet is gelijktijdig met de invoering van de Omgevingswet en daarom uitgesteld tot 1 januari 2022. Er is nog veel onduidelijk wat deze wet gaat betekenen voor de praktijk en dus ook voor hoe we onze organisatie hierop in moeten richten. Hoe kan de gemeente straks nog verantwoordelijkheid nemen als de controle door private bedrijven plaatsvindt? En wie gaat toezien op de kwaliteit van deze controleurs?
Het financiële risico van deze wet ontstaat vooral doordat de inkomsten van leges naar verwachting fors zullen afnemen. Er zijn nog steeds veel onzekerheden over hoe de wet uitwerkt. De kans op voorkomen is hoger geworden doordat het niet alleen om particuliere aanvragen gaat maar ook over minder complexe bedrijfsgebouwen. Grofweg zijn dit de bedrijfsgebouwen tot twee etages. Daarnaast komt het moment dichterbij en is er nog steeds niet meer duidelijkheid over mogelijke compensatie. De huidige inkomsten uit leges bedragen ca. € 1 mln.
Corona € 280.000, diverse kans%
(diverse programma’s)
Inmiddels zijn we een half jaar verder na de uitbraak van Corona in Nederland. Als gemeente zijn we op nagenoeg alle beleidsterreinen geconfronteerd met de gevolgen hiervan. Financieel heeft dit ook effect. Van het Rijk worden hiervoor diverse compensaties ontvangen. In een afzonderlijke impactanalyse is inzicht gegeven in de effecten van Corona. In de tweede editie van 8 september zijn voornamelijk de financiële effecten die tot nu toe bekend zijn opgenomen. Hierbij is ook rekening gehouden met diverse risico's en kansen die we zien voor de resterende maanden van het jaar. In totaal leidt dit tot een berekend risico van € 280.000. Voor een specificatie wordt verwezen naar de impactanalyse.
Compensatie BTW op sport € 200.000, 90% kans
(programma Sport en Cultuur)
Om sport en beweging te stimuleren konden gemeenten in het verleden de btw die aan hen in rekening werd gebracht in aftrek brengen. Met ingang van 1 januari 2019 is dit recht vervallen. Dit heeft tot gevolg dat alle inkoop btw kostenverhogend is geworden Daar staat tegenover dat gemeenten ter compensatie een specifieke uitkering aan kunnen vragen (SPUK). Uitgangspunt is dat het Rijk op deze manier de gemeenten volledig compenseert. Het budget is echter gemaximeerd, in 2019 is de verwachting dat we hierdoor 82% daadwerkelijk terugkrijgen. De verantwoording over 2019 is middels de SISA ingediend. Het is nog wachten op de beschikking.
Voor 2020 is een aanvraag ingediend van ca. € 784.000. Deze is later nog aangevuld en komt in totaliteit uit op ca. € 1.009.000. Dit is veel meer dan in 2019 vanwege de geplande investeringen in Die Heygrave. In de beschikking van 30 juni jl. is 80% van € 784.000 (= € 627.000) als voorschot toegekend. De uiteindelijke verantwoording vindt plaats bij de jaarrekening. De aanvulling die later is ingediend ad € 225.000 is niet meegenomen in deze beschikking. Hiervoor is bezwaar aangetekend. Op basis van de beschikking is het maximale risico bedrag geschat op ca. € 382.000. Omdat we verwachten dat de aanvulling waarvoor bezwaar is aangetekend nog wordt toegekend is de omvang van het verwachte risico € 200.000, 20% van de totale BTW kosten voor sport. Dit percentage is gebaseerd op het gerealiseerde percentage in 2019.
Extra bijdrage Voorste Venne € 200.000, 90% kans
(programma Sport en Cultuur)
Aan Stichting De Voorste Venne is uitstel van betaling verleend. Voor de oninbaarheid van onze vorderingen tot en met 31 december 2019 is een voorziening gevormd. Met de stichting is de afspraak gemaakt dat een gedetailleerd businessplan wordt opgesteld op basis waarvan afspraken gemaakt kunnen worden over de activiteiten en bijbehorende subsidie. In het najaar wordt hier duidelijkheid over verwacht. Er wordt rekening gehouden dat een extra, eenmalige, bijdrage noodzakelijk is voor een succesvolle toekomst. Met deze bijdrage kan de afgelopen periode worden afgesloten en is overbrugging naar de nieuwe afspraken mogelijk.
Huisvesting brandweer Drunen € 100.000, 90% kans
(programma Openbare orde en veiligheid)
Inmiddels zijn de brandweerlocaties in Vlijmen en Heusden overgedragen aan de Veiligheidsregio. Voor Drunen moeten nog afspraken gemaakt worden. Er zijn verschillende alternatieve locaties onderzocht maar tot op heden is er nog geen geschikte alternatieve locatie gevonden. Wanneer uiteindelijk gekozen wordt voor behoud op deze locatie zal overdracht plaats moeten vinden met daarbij een bijdrage vanwege het huidige onderhoudsniveau net als bij de andere locaties. Om de hoogte van deze bijdrage te bepalen heeft de veiligheidsregio een schouw uitgevoerd en de verwachte kosten bedragen € 100.000. Bij de andere locaties is deze schouw uitgebreid onderzocht maar nagenoeg in tact gebleven. We gaan er daarom vanuit dat dit ook voor de locatie in Drunen een goede raming is. Wanneer alsnog gekozen wordt voor een andere locatie zullen de kosten hoger zijn, daarom wordt dit bedrag nu meegenomen als financieel risico met een hoge kans op optreden.
Afgenomen specifieke toprisico’s
De volgende specifieke, financiële, risico’s voor de gemeente Heusden waren opgenomen in de toprisico’s van de vorige paragraf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Deze zijn echter nu vervallen of afgenomen waardoor ze niet meer in de vorige paragraaf zijn opgenomen:
Beperkte capaciteit (formatie) € 300.000, 50% kans
De huidige economische ontwikkelingen zorgen voor een krappe arbeidsmarkt. Hierdoor is het moeilijk om vacatures in te vullen. Dit is een landelijk gesignaleerde trend, de daadwerkelijke impact verschilt per domein. Omdat de werkzaamheden doorgaan en om het effect op de organisatie en doelstellingen te beperken kan gekozen worden voor tijdelijke inhuur om de vacatures in te vullen. Dit brengt echter hogere kosten met zich mee. Het tweede half jaar heeft het budget zich gestabiliseerd waardoor de kans op een overschrijding is afgenomen ten opzichte van de vorige actualisatie na het eerste kwartaal. Omdat het uiteindelijke effect op jaarbasis nog steeds te veel onzekerheid kent blijft het risico wel bestaan. Kans is verlaagd naar 50%.