Financiële begroting

Toelichting op het overzicht éénmalige baten en lasten

In de notitie ‘overzicht structurele en incidentele baten en lasten’ van de commissie BBV van 30 augustus 2018 is, vanwege het belang om te kunnen beoordelen of een begroting structureel in evenwicht is, een nadere duiding gegeven aan de begrippen structureel en incidenteel. Doel van de notitie is om het onderscheid tussen incidentele en structurele baten en lasten te verduidelijken, zodat de begrippen ‘incidenteel’ en ‘structureel’ meer eenduidig toegepast worden. Met structureel evenwicht wordt bedoeld dat structurele lasten worden gedekt door structurele baten. Voor het inzicht in de financiële positie op korte en langere termijn is het voor de raad van belang om een goed beeld te hebben van het structureel begrotingssaldo.

Om vast te kunnen stellen dat sprake is van een structureel evenwicht is belangrijk dat inzicht bestaat in welk deel van de baten en lasten incidenteel zijn en welke structureel. In de begroting moet een limitatief overzicht van de incidentele baten en lasten worden gegeven. Hiertoe dient bovenstaande tabel.

Structurele baten en lasten zijn baten en lasten die in beginsel jaarlijks in de begroting, meerjarenraming en jaarrekening zijn opgenomen. Voor structurele baten en lasten geldt in het algemeen, dat zij tot nadere besluitvorming voor onbepaalde tijd opgenomen zijn. Met andere woorden, er is (nog) geen einddatum bekend. Incidentele baten en lasten betreffen die posten die het begrotingssaldo incidenteel beïnvloeden. Het gaat om eenmalige zaken en om (meerjarige) projecten of subsidies als deze eveneens het karakter van tijdelijkheid c.q. eindig doel hebben. Het BBV geeft geen scherpe definitie wat incidenteel of structureel is. Dit wordt mede ingegeven door het ‘principle based’ zijn van het BBV. Gemeenten verschillen in aard, takenpakket, (politieke) keuzes en omvang van elkaar. Er zijn echter wel een aantal voorbeelden die in vrijwel alle gemeenten toepasbaar zijn. In de toelichting op de wijziging van het BBV in 2013 staat dat in principe alle toevoegingen en onttrekkingen aan reserves incidenteel van aard zijn. De bestemmingsreserve dekking kapitaallasten is hierop een uitzondering (hier staan immers voor langere tijd structurele kapitaallasten tegenover). Alle overige dotaties en onttrekkingen aan reserves worden allemaal beschouwd als een incidentele last/baat.

Specifiek kijkend naar de tabel voor 2021-2024 kunnen de belangrijkste posten, naast de reserve mutaties, als volgt worden toegelicht:
Verkoop(kosten) gemeentelijke eigendommen:
In de notitie worden deze verkopen expliciet als voorbeeld genoemd; een bezit kun je maar één keer verkopen, dus is er altijd sprake van een incidentele opbrengst. Dit is ook het geval wanneer gronden (stukjes groen, landbouwgronden) gedurende meerdere jaren verkocht worden. Ondanks het feit dat een dergelijke opbrengst mogelijk langer dan drie jaar geraamd kan worden, is er altijd sprake van incidentele baten. Na aftrek van de verkoopkosten, opgenom en als incidentele last, wordt het netto-bedrag gestort in de algemene reserve. Per saldo is het effect van de verkoop gemeentelijke eigendommen derhalve nihil voor het structurele saldo.

Winstnemingen bouwgrondexploitaties bedrijven/wonen:
Winstnemingen uit grondexploitaties zijn altijd incidenteel. De komende jaren zijn in beide categorieën winstnemingen voorzien vanuit diverse complexen.

Implementatie kosten Omgevingswet:
Vorig jaar zijn in de begroting voor 2021 incidenteel middelen beschikbaar gesteld voor het opstellen van een nieuwe omgevingsvisite. De nieuwe omgevingswet legt deze verplicht op. Er is externe expertise nodig, omdat we zelf nog geen ervaring hebben opgedaan met dit instrument en geen expert zijn op sommige deelterreinen (zoals duurzaamheid, gezondheid en voorzorg). Deze lasten zijn incidenteel. Door de onttrekking uit de AR heeft dit overigens per saldo geen effect op het structurele saldo.

Pilot Burgerbegroting Hedikhuizen:
In februari 2017 heeft de raad ingestemd de notitie van Buurt Bestuurt Hedikhuizen over de ‘Burgerbegroting Hedikhuizen’. Na de notitie ‘Hogerop door schaalverdieping’ sprak de raad de wens uit om met initiatieven uit de samenleving, die zich richten op schaalverdieping, aan de slag te gaan. In het verlengde hiervan is met Buurt Bestuurt Hedikhuizen gesproken over het ontwikkelen van een burgerbegroting. Later bleek een vorm van een burgerbegroting niet mogelijk, maar is op basis van het ontwikkelde 'Plan de Campagne' wel verder invulling gegeven aan het idee dat achter de burgerbegroting zat. Hiervoor zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld. Vooralsnog als éénmalig experiment voor deze kern.

Programma ondermijning:
Noord-Brabant kampt met een groot probleem. De onderwereld is stevig verweven met de bovenwereld en de bestrijding ervan verloopt stroef. ‘NIET WEGKIJKEN MAAR AANPAKKEN!’ typeert de houding van de drie Langstraatgemeenten. Toch ontbreekt een concrete gezamenlijke aanpak. Mede uitgedaagd door de provincie, die vanuit het programma Veerkrachtig Bestuur heeft opgeroepen om na te denken over bestuurlijke innovatie en experimenten, is het idee ontstaan om een Programma Ondermijning De Langstraat in te stellen (vooralsnog voor een periode van drie jaar). De gemeenten Heusden, Loon op Zand, Waalwijk en de provincie Noord-Brabant zijn de gezamenlijke opdrachtgevers voor het onderzoek dat onder leiding van de Universiteit van Tilburg wordt uitgevoerd. De komende jaren gaan we de resultaten uit dit onderzoek in de praktijk toepassen binnen de drie Langstraatgemeenten. Gelet op de looptijd en de aard van de kosten worden deze als incidenteel aangemerkt.

Bijdrage integraal veiligheidsplan:
Met de vaststelling van het Integraal Veiligheidsbeleid 2019-2022 is ook vastgesteld dat er financiële middelen nodig zijn om de ambities op het gebied van veiligheid voor de komende beleidsperiode waar te kunnen maken. Daartoe is een voorstel gedaan om binnen de afzonderlijke begrotingen van

Er is besloten om een aanvullende bijdrage aan de regio voor het integraal veiligheidsplan beschikbaar te stellen. De 6 gemeenten hebben n.a.v. het Integraal veiligheidsbeleid 2019-2022 aangegeven dat er middelen nodig zijn voor:
•   Ontkleurd basisteam programmaleider ondermijning;
•   Het opzetten en inzetten van interventieteam(s) op het gebied van ondermijning;
•   Nieuwe projecten of samenwerkingsverbanden op het gebied van veiligheid op het niveau
van het basisteam Meierij.
Vooralsnog zijn de middelen voor twee jaar opgenomen in afwachting van een tussentijdse evaluatie hoe de intergemeentelijke samenwerking verloopt. Op basis daarvan wordt de inzet in 2021 en 2022 vooralsnog als incidenteel aangemerkt.

Onvoorzien:
Op basis van de BBV notitie wordt de post onvoorzien als incidentele last aangemerkt.